بررسی روش شناختی مقیاس در مطالعات محیطی

Authors

ارشک حلی ساز٭

دانشجوی دکترای آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی حسین آذرنیوند

دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران،گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی موسی اکرمی

دانشیار دانشکده الهیات و فلسفه ی دانشگاه آزاد اسلامی تهران، واحد علوم و تحقیقات محمد مهدوی

استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی علی اکبر مهرابی

abstract

در سالهای اخیر، مقیاس به عنوان یکی از موانع اصلی شناخت طبیعت در منابع متعدد مورد توجه قرارگرفته است. متخصصان از طریق روش شناسی های مختلف سعی در تبیین مفهوم مقیاس کرده اند. اما پیچیدگی پدیده های زیستی از یک سو و ابهام مفاهیم و روش های اندازه گیری در علوم مکانیکی باعث شده است که مقیاس همچنان به عنوان مسئله ای کلیدی در بوم شناسی باقی بماند. از طرفی دیگر، ورود فناوری های جدیدی چون سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور که حجم زیادی از داده ها را در پایه های مقیاسی در دسترس قرار داده است، موجب شده است که مسئله مقیاس، در بطن و بنیان مطالعات شناخت طبیعت قرار گیرد. تحقیق روش شناختی حاضر، سعی در تبیین مفهوم مقیاس کرده است. در نتیجه با انتخاب نقشه شیب که جزئی اساسی در مدل های محیطی (مخدوم و احمدی) را تشکیل می دهد و با انتخاب دو مقیاس (25000 و 50000) و سه پیکسل سایز (10، 20 و 50)، تغییرات داده های خروجی در جریان تغییرات مقیاسی پایش و سعی شده است این شائبه رفع شود که طراحی مدل ها بدون توجه به مقیاس صورت  بوده است. بنابراین، چهار گروه ماتریسی تشکیل شد و سپس به کمک محاسبه بردار قطری کوواریانس در هر ماتریس (برای درک حداکثر شباهت ها)، این تغییرات بررسی شد. تغییرات زیاد مشاهده شده که تحت اثر مولفه های غیر از مقیاس (نسبت فاصله مکانی) بودند و نیز توجه به این نکته که مدل ها در ساختار درکشان از طبیعت تفاوت دارند و این ساختار را در مقیاس مخصوص به خودشان پی ریزی می کنند و با در نظر گرفتن گسترش فناوری های سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور که حجم زیادی از داده های در مقیاس های متفاوت را در دسترس قرار می دهد، نتیجه گرفته شد که لازم است موضع مدل های محیطی در قبال مقیاس تبیین شود. همچنین به دلیل اهمیت توجه به مفاهیم جدید برآمده از مقیاس (مثل پیکسل سایز) و حضور پررنگ سامانه اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در مدل های محیطی، به منظور کارایی مدل های محیطی، بر مراحل طراحی و طرحریزی تصمیم گیری، تأکیدشده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی روش‌شناختی مقیاس در مطالعات محیطی

در سالهای اخیر، مقیاس به‌عنوان یکی از موانع اصلی شناخت طبیعت در منابع متعدد مورد توجه قرارگرفته است. متخصصان از طریق روش‌شناسی‌های مختلف سعی در تبیین مفهوم مقیاس کرده‌اند. اما پیچیدگی پدیده‌های زیستی از یک سو و ابهام مفاهیم و روش‌های اندازه‌گیری در علوم مکانیکی باعث شده است که مقیاس همچنان به‌عنوان مسئله‌ای کلیدی در بوم‌شناسی باقی بماند. از طرفی دیگر، ورود فناوری‌های جدیدی چون سامانه‌ اطلاعات ج...

full text

ملاحظات روش شناختی در مطالعات فرهنگی

مسئلۀ روش توجه چندانی را در مطالعات فرهنگی به خود جلب نکرده است. شاید نشـود ایـن غیبـت را نـوعی غفلـت یـااهمال تلقی کرد، بلکه بهتر است از وجود مناقشه بر سر این موضوع سخن گفت که آیا مطالعات فرهنگی مـیتوانـد روش-شناسی و تکنیک های متمایزی داشته باشد یا خیر؟ در این مقاله، ابتدا دربارة مناقشۀ مذکور بحث مـیشـود و سـپس، بـهمسائل مهمی پرداخته میشود که هرگونه بحث از روش مطالعات فرهنگی ...

full text

اثر ترتیب مقیاس مکانی در مطالعات علوم زمین و محیطی

مقیاس مکانی بحثی مورد توجه در تحقیقات محیطی سال های اخیر بوده است. در این بین اثرات متفاوت مقیاس بر پدیده ها و فرآیندهای محاط شده و شناخت آن ها چالشی اساسی در بررسی فرآیندهای محیطی محسوب می شود. لذا این تحقیق با بررسی مفاهیم بنیادین مرتبط با مقیاس و ارتباط آن ها با جنبه های عملیاتی و کاربردی این مفهوم در فن آوری سامانه ی اطلاعات جغرافیایی تلاش کرده است، وجود رابطه ی مرتّب مکانی بین اندازه ی کارت...

full text

گونه شناسی روش های تحقیق در مطالعات محیطی کودکان

اینکه بزرگسالان و کودکان محیط خود را چگونه درک و در درون آن رفتار می‌کنند، موضوعی است که طراحان و روان‌شناسان و برنامه‌ریزان محیطی توجه زیادی بدان دارند و پژوهش‌های در خور تأملی نیز در این خصوص انجام گرفته است. ولی زمانی که نوبت فهم دنیای کودکان می‌رسد، طرح تئوری‌ها و یا مشاهدات پاسخگوی فهم عمیق و علمی از موضوع نیستند و نیاز به یک رویکردی درخور اعتماد و معتبر که چه بسا بتوان آن‌ را «رویکرد علمی...

full text

ملاحظات روش شناختی در مطالعات حوزه جنسیت

آنچه یک پژوهش علمی را از یک پژوهش غیرعلمی جدا می کند و موجب اعتبار و یا بی اعتباری آن می شود، روش شناسی پژوهش است.بسیاری از مشکلات و چالش های اساسی به ویژه در مطالعات حوزه علوم انسانی ناشی از ابهام روش شناختی آنهااست. ملاحظات روشی به ویژه در پژوهش هایی مانند مطالعات حوزه جنسیت که در چارچوب یک رشته خاص علمی نمی گنجند، به دلیل ماهیت و ابعاد پیچیده آنها از دقت و حساسیت بیشتری برخوردار است. ازاین ر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های محیط زیست

جلد ۲، شماره ۳، صفحات ۳۵-۴۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023